Thứ Hai, 21 tháng 3, 2016

Việt Nam Sử Lược/ Quyển 1/ Phần 3/ Chương 2


1. Đinh Tiên-hoàng
2. Đinh Phế-đế
I. ĐINH TIÊN-HOÀNG (968-979). Đinh bộ Lĩnh là người ở Hoa-lư động 花 閭 洞 (huyện Gia-viễn, tỉnh Ninh-bình), con ông Đinh công Trứ 丁 公 著 làm thứ-sử ở Hoan-châu về đời Dương diên Nghệ và đời Ngô-vương Quyền. Đinh công Trứ mất sớm, Bộ Lĩnh theo mẹ về quê ở, thường đi chơi với trẻ chăn trâu-bò, bắt chúng khoanh tay làm kiệu để ngồi cho chúng rước, và lại lấy bông lau làm cờ bày trận đánh nhau. Trẻ xứ ấy đứa nào cũng sợ, tôn lên làm anh. Đến lúc khôn-lớn lên, dân làng ở đấy theo phục rất nhiều, nhưng sau vì không hòa với chú, cho nên Bộ Lĩnh cùng với con là Liễn 璉 sang ở với Sứ-quân Trần Minh-công ở Bố-hải khẩu (phủ Kiến-xương, Thái-bình).
Trần Minh-công thấy người khôi-ngô, có chí-khí, đem lòng yêu-mến, cho được giữ binh-quyền. Đến khi Trần Minh-công mất, Đinh bộ Lĩnh đem quân về giữ Hoa-lư, chiêu-mộ những người hào-kiệt, hùng cứ một phương. Năm tân-hợi (951) đời Hậu Ngô-vương, Nam-Tấn-vương và Thiên-Sách-vương đã đem quân vào đánh không được. Đến khi nhà Ngô mất rồi, Đinh bộ Lĩnh hàng được Sứ-quân Phạm Phòng-át 范 防 遏, phá được Đỗ-động của Đỗ cảnh Thạc 杜 景 碩. Từ đó đánh đâu được đấy, cho nên chúng tôn là Vạn-thắng-vương 萬 勝 王. Chỉ trong một năm mà vương binh được các Sứ-quân và lập thành nghiệp đế.
Năm mậu-thìn (968) Vạn-thắng-vương lên ngôi Hoàng-đế, tức là Tiên-hoàng-đế, đặt quốc-hiệu là Đại-cồ-việt 大 瞿 越, đóng đô ở Hoa-lư. Tiên-hoàng xây cung-điện, chế triều-nghi, định phẩm-hàm quan văn quan võ, phong cho Nguyễn Bặc 阮 匐 làm Định quốc công, Lê Hoàn 黎 桓 làm Thập-đạo tướng-quân 十 道 將 軍, và phong cho con là Đinh Liễn làm Nam-việt-vương.
Năm canh-ngọ (970) Tiên-hoàng đặt niên-hiệu là Thái-bình nguyên-niên 太 平 元 年, và đặt năm ngôi Hoàng-hậu.
Trong khi vua Đinh Tiên-hoàng dẹp loạn Sứ-quân ở nước ta, thì ở bên Tàu ông Triệu khuông Dận 趙 匡 胤 nối nghiệp nhà Hậu-Chu 後 周 tức là vua Thái-tổ nhà Tống. Đến năm canh-ngọ (970) vua Thái-tổ nhà Tống sai tướng là Phan Mỹ 潘 美 sang đánh lấy Nam-Hán 南 漢. Vua Tiên-hoàng sợ quân nhà Tống 宋 sang đánh, bèn sai sứ sang thông hiếu với Tống-triều.
Năm nhâm-thân (972) Tiên-hoàng lại sai Nam-việt-vương là Liễn đem đồ phương vật sang cống nhà Tống. Vua nhà Tống sai sứ sang phong cho Tiên-hoàng làm Giao-chỉ quận vương 交 趾 郡 王 và phong cho Nam-việt-vương Liễn làm Tĩnh-hải-quân Tiết-độ-sứ, An-nam đô-hộ.
Từ đó nước ta cứ giữ lệ sang triều cống nước Tàu.
Việc chính-trị trong nước thì lúc bấy giờ còn có nhiều người quen thói lúc loạn, không chịu tuân theo luật-lệ. Tiên-hoàng phải dùng oai để trừng-trị những bọn gian-ác: đặt vạc dầu ở trước điện, nuôi hổ báo ở trong vườn, rồi hạ lệnh rằng hễ ai phạm tội thì bỏ vạc dầu hay là cho hổ báo ăn. Hình-luật uy-nghiêm như thế, thì cũng quá lắm, nhưng nhờ có những hình-luật ấy thì dân trong nước mới dần dần được yên.
Việc binh-lính thì Tiên-hoàng phân ra đạo, quân, lữ, tốt, ngũ. Mỗi một đạo có 10 quân; 1 quân 10 lữ; 1 lữ 10 tốt; 1 tốt 10 ngũ; 1 ngũ 10 người.
Vậy một đạo là 100.000 người, và cứ số ấy mà tính thì nhà Đinh bấy giờ có 10 đạo, là 1.000.000 người.
Thiết tưởng nước ta bấy giờ đất thì nhỏ, người thì ít, lấy đâu làm một triệu quân được, và lấy cơm gạo đâu mà nuôi được bấy nhiêu người. Họa chăng Tiên-hoàng có được độ 10 vạn người đã là nhiều.
Tiên-hoàng bỏ trưởng lập ấu, cho đứa con út là Hạng Lang 項 郞 làm Thái-tử. Con trưởng là Nam-việt-vương Liễn đã theo Tiên-hoàng đi trận-mạc từ thủa hàn-vi, nay không được ngôi Thái-tử, lấy sự ấy làm tức-giận bèn khiến người giết Hạng Lang đi. Ấy là gây nên mối loạn ở trong nhà.
Năm kỹ-mão (979) vua Tiên-hoàng và Nam-việt-vương Liễn bị tên Đỗ Thích 杜 釋 giết chết. Sử chép rằng tên Đỗ Thích trước làm lại, đêm nằm thấy sao rơi vào mồm, tưởng là triệu mình được làm vua, bèn định bụng làm sự thí-đoạt. Một hôm Đỗ Thích thấy Tiên-hoàng say rượu nằm trong cung, bèn lẻn vào giết Tiên-hoàng đi, rồi giết cả Nam-việt-vương Liễn.
Đình-thần tìm bắt được Đỗ Thích đem làm tội, và tôn Vệ-vương 衞 王 Đinh Tuệ 丁 穗 lên làm vua.
Tiên-hoàng làm vua được 12 năm, thọ được 56 tuổi.
2. PHẾ-ĐẾ (979-980). Vệ-vương mới có 6 tuổi lên làm vua, quyền-chính ở cả Thập-đạo tướng-quân là Lê Hoàn 黎 桓. Lê Hoàn lại cùng với Dương Thái-hậu 楊 太 后 tư thông.
Các quan đại-thần bấy giờ là bọn Đinh Điền 丁 佃, Nguyễn Bặc 阮 匐 thấy Lê Hoàn nhiếp chính lộng quyền quá, mới cử binh-mã đến đánh, nhưng bị Lê Hoàn giết cả.
Lúc bấy giờ nhà Tống nghe tin Tiên-hoàng đã mất, tự-quân còn dại, muốn thừa thế sang lấy nước ta, mới hội đại binh ở gần biên-giới.
Bên ta được tin quân Tàu sắp sang, Lê Hoàn sai Phạm cự Lượng 范 巨 倆 làm đại-tướng đem binh đi chống-giữ. Trước khi khởi hành, Phạm cự Lượng họp cả quân-sĩ lại ở trong điện, rồi nói rằng: “Bây giờ quân nghịch sắp vào cõi, mà vua thì còn bé, lấy ai mà thưởng phạt cho chúng mình. Dẫu chúng mình có hết sức lập được chút công nào, thì rồi ai biết cho? Chi bằng nay ta tôn Thập-đạo tướng-quân lên làm vua rồi ra đánh thì hơn”.
Quân-sĩ nghe nói đều hô vạn tuế. Thái-hậu thấy quân-sĩ thuận cả, mới sai lấy áo long-cổn mặc vào cho Lê Hoàn.
Lê Hoàn lên làm vua, giáng Đinh Tuệ xuống làm Vệ-vương, sử gọi là Phế-đế.
Nhà Đinh làm vua được 2 đời, cả thảy là 14 năm.


ĐINH-TRIỀU THẾ PHỔ 丁 朝 世 譜

Đinh Tiên-hoàng 丁 先 皇

Đinh Liễn
Vệ-Vương Đinh Tuệ
Đinh Hạng Lang

丁 璉
衞 王 丁 穗
丁 項 郞


Huỳnh Hữu Đức trích từ "Việt Nam Sử Lược" của Trần Trọng Kim.


Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét